Asker, general, tıp doktoru, akademisyen, ordinaryüs profesör, rektör, siyaset ve devlet adamı, milletvekili, bakan, anı yazarı (D. 1882, İstanbul – Ö. 1963). İlköğrenimini Sultanahmet Üçler ve Nahübent mahalle okullarında (1831), ortaöğrenimini Soğukçeşme Askeri Rüştiyesi (1895) ile Kuleli Tıbbiye İdadisi'nde (Lise, 1898) tamamladı. Aynı yıl girdiği Askerî Tıbbiye'yi (Tıp Akademisi) 1903'te yüzbaşı rütbesiyle bitirdi. Gülhane Hastahanesi iç hastalıkları kliniğinde çalışarak (1903-06) iç hastalıkları uzmanı oldu. Askeri Tıbbiyede bir süre iç hastalıkları polikliniği müderris (öğretim üyesi) yardımcılığı yaptı. 1909'da askeri ve sivil tıp fakültelerinin birleştirilmesiyle kurulan Tıp Fakültesinde iç hastalıkları kliniği laboratuar şefliğine atandı. Balkan ve Birinci Dünya savaşlarında ordu hastahaneleri hekimliğinde, kolordu sağlık danışmanlığında, 2. ve 3. Ordu Sağlık Başkanlığında, Doğu İlleri Bulaşıcı Hastalıklarla Mücadele Başkanlığında bulundu. Birinci Dünya Savaşından sonra Gülhane Hastahanesi İç Hastalıkları Kliniği profesörlüğüne atandı (1919). Kurtuluş Savaşı günlerinde Anadolu'ya geçerek Millî Mücadele yıllarında iç hastalıkları ve bulaşıcı hastalıklar müfettişi olarak çalıştı.
Tevfik Sağlam, Cumhuriyet kurulduktan sonra Gülhane Hastahanesi müdür ve başhekimliğine (1923) getirildi. Bir süre sonra da Ordu Sağlık Başkanlığına atanarak generalliğe yükseltildi. İstanbul'da ilk Verem Savaş Derneğini kurdu (1927). Üniversite reformundan sonra Tıp Fakültesi dekanı ve 2. İç Hastalıtkları Kliniği ordinaryüs profesörü oldu (1933). Ertesi yıl bu kliniğin kaldırılması üzerine üniversitedeki bütün görevlerinden çekildi (1934). Bir süre sonra Haydarpaşa Numune Hastahanesi iç hastalıkları şefliğine (1936) atandı. 1942'de yeniden İstanbul Üniversitesi Tıp Fakültesine döndü ve 3. İç Hastalıkları Kliniği ordinaryüs profesörü oldu. 1943-46 yılları arasında üniversite rektörlüğü yaptı.
Sağlam, 1952'de yaş sınırını doldurarak emekliye ayrıldı. Emekliye ayrıldıktan sonra kendisini tümüyle verem savaş mücadelesine adadı. Başkanı bulunduğu Türkiye Ulusal Verem Savaş Derneği'nin yurt çapında gelişmesini ve etkinliğini sağladı. 1948-63 yılları arasında; azimli kişiliği, engin bilgisi, deneyimi, pratik zekâsı ve buluşları ile verem savaşının başarıya ulaşmasında büyük rol oynadı.
BAŞLICA ESERLERİ:
İntani Hastalıklar (S. Numan ile, 1911), Yukarı Solunum Yolları Hastalıkları (1920), Tifo Aşısı (1921), Büyük Harpte İç Salgı Bezleri Hastalıkları (1945), Klinik Tanım (1946), Metabolizma Hastalıkları ve Avitaminozlar (1947), Nasıl Okudum? (1959)